Onverantwoord advies
Op 25 april 2018 publiceerde het NRC een artikel van Vervaet, waarin hij reageerde op het inspectierapport ‘De staat van het onderwijs’. Vervaet beschrijft in dat artikel twee oorzaken van de daling van de leesvaardigheden van basisschoolleerlingen: leerlingen zouden stelselmatig leerstof aangeboden krijgen waar ze nog niet rijp voor zijn; en leerlingen worden stelselmatig verkeerd getoetst, met tests.
Vervaet stelt dat kinderen pas rond 6.5 jaar leesrijp zijn, pas dan blijft dat wat ze over letters leren beklijven. Hij wijst op het gevaar dat op de loer ligt als kinderen in de kleuterfase letters en klanken aangeboden krijgen: ‘weerzin tegen lezen, meer faalangst, minder gevoel voor eigenwaarde, afnemende leesvaardigheid, afgebrande leerkrachten vanwege herhaald uitleggen van wat maar niet beklijft en het alsmaar moeten verbeteren’. Een tragedie die volgens Vervaet tegen te gaan is door het leesonderwijs af te stemmen op de psychologische ontwikkeling van kinderen.
Tenenkrommend en onverantwoord is dit advies van Vervaet. Lezen is namelijk géén natuurlijk ontwikkelingsproces en moet daardoor door ouders en leerkrachten gestimuleerd worden en dat begint al in de babyfase (door voor te lezen). Het is van essentieel belang dat kleuters op een speelse manier in een rijke leeromgeving voorbereid worden op het leesproces, waarbij het volgen van de ontwikkeling een wezenlijk onderdeel is voor een goede begeleiding (Snel, Aarnoutse, Terwel & van der Veld, 2015).
In het artikel Prediction of word recognition (Snel, Aarnoutse, Terwel, van Leeuwe & van der Veld, 2016) wordt aangetoond dat de letterkennis, het fonemisch bewustzijn en de benoemsnelheid van kleuters belangrijke voorspellers zijn voor de leesontwikkeling van kinderen in groep 3. Het is dus essentieel om het fonemisch bewustzijn en letterkennis te stimuleren en de beginnende geletterdheid middels observaties en testen (waaronder een test voor benoemsnelheid) te volgen. Want hoe eerder toekomstige leesproblemen herkend worden, des te beter ze voorkomen kunnen worden. Een kind krijgt maar één keer de kans om goed te leren lezen, laten we daarvoor de kennis gebruiken die we hebben en laten we ons niet misleiden door onverantwoord advies.
Mirjam Snel (April, 2018)